Historia Ziemi Kłodzkiej

Rozwój cywilizacyjny poszczególnych terenów w dużej mierze uzależniony był od wymiany gospodarczej i kulturalnej. Położenie geograficzne, szlaki handlowe oraz drogi wodne warunkowały wymianę towarów i przemieszczanie się ludności. Przy szlakach handlowych, (jednym z takich szlaków był szlak bursztynowy, prowadzący przez Nachod, Kudowę, Kłodzko do Wrocławia, Kalisza i nad Bałtyk) oraz przeprawach przez rzeki powstawały osady i grody, których załogi pilnowały bezpieczeństwa kupców i gwarantowały egzekwowanie opłat celnych. Takie były prawdopodobnie przesłanki zbudowania przez czeskich Sławnikowiców Kłodzka- grodu nad Nysą, o którym wspomina kronikarz Kosmas.

W X i XI wieku Ziemia Kłodzka była przedmiotem rywalizacji czeskich Przemyślidów i polskich Piastów. Kres tej rywalizacji położył pokój Zielonoświątkowy podpisany w 1137 roku w Kłodzku przez Sobiesława I i Bolesława Krzywoustego. Od tego czasu Ziemia Kłodzka należała do Czech. W roku 1278, książę polski Henryk IV Probus, władający Ziemią Kłodzką, jako czeski lennik nadał prawa miejskie dla Kłodzka, Radkowa i Lądka nadając im. przywilej handlu solą z Wieliczki. W roku 1458 panujący w Czechach Jerzy z Podiebradów ustanowił suwerenne Hrabstwo Kłodzkie. W latach 1471 – 1526 Hrabstwo Kłodzkie wraz z Królestwem Czech pozostawało pod panowaniem Jagiellonów, natomiast po śmierci Ludwika Jagiellończyka , przez ponad 200 lat było pod panowaniem Habsburgów. Do najstarszych gałęzi wytwórczych na Ziemi Kłodzkiej zalicza się tkactwo, rozwijające się od czasów prehistorycznych, budownictwo, górnictwo, szklarstwo.

Druga połowa XIII wieku i wiek XIV to okres silnego rozwoju gospodarczego będącego wynikiem gospodarczej działalności zakonów: joannitów i cystersów i silnej kolonizacji niemieckiej ułatwianej przez niemiecką dynastię Luksemburczyków panującą w Czechach. Lata dwudzieste XV wieku przyniosły duże zniszczenia wskutek wojen husyckich. Po wojnach husyckich nastąpił dalszy rozwój gospodarki, rozwój budownictwa i górnictwa skalnego – marmury w Dusznikach i Międzylesiu, piaskowiec w Długopolu, Radkowie i w Starej Bystrzycy, złoto i srebro w Złotym Stoku, rudy żelaza w Dusznikach i Nowej Rudzie oraz miedzi. Trwający 200 lat rozwój tych ziem zahamowała wojna trzydziestoletnia (1618-48) i epidemie, co spowodowało wyludnienie (straty do 30%), oraz zrujnowanie miast i wsi. W dalszej jednak perspektywie poniesione straty okazały się ożywczym wstrząsem. W krajach niemieckich uległ przyśpieszeniu rozpad systemu feudalnego, nastąpiła szybka odbudowa zniszczonych miast. Intensywny ruch budowlany inspirowany przez kościoły i rady miejskie ułatwił ożywienie gospodarcze, dając zatrudnienie tysiącom ludzi.

W wyniku wojen śląskich w połowie XVIII wieku król pruski Fryderyk II odebrał Austrii Śląsk, a Hrabstwo Kłodzkie kupił i włączył w granice administracyjne Dolnego Śląska. W ten to sposób zatarte zostały prastare granice oddzielające Ziemię Kłodzką od Dolnego Śląska. W XIX wieku gospodarka tych ziem opierała się na wykorzystaniu surowców lokalnych (skały, lasy, węgiel, rudy miedzi i żelaza). Budowa linii kolejowych i połączenia Kłodzka z Wrocławiem, Wałbrzychem, Międzylesiem nadały nowe tempo gospodarcze i umożliwiły rozwój nowych branż opartych na sprowadzanych surowcach. Na przełomie XIX i XX wieku powstały nowe gałęzie gospodarcze wykorzystujące od dawna znane uzdrowiska (Kudowa, Duszniki, Lądek) jak i walory krajoznawcze terenów górskich dla wchodzącej w modę turystyki.

O przyznaniu Ziemi Kłodzkiej Polsce zadecydowano po drugiej wojnie światowej. W latach 1945 – 46 na Ziemi Kłodzkiej, podobnie jak na pozostałych terenach przyznanych Polsce, miały miejsce przesiedlenia ludności niemieckiej i zasiedlanie tych ziem przez repatriantów głównie z kresów wschodnich. W okresie powojennym, od roku 1946 do końca lat 80-tych, rozwijano przejęte formy przemysłu i wielkotowarową produkcję rolną. Wprowadzono i rozwijano przemysł elektrotechniczny i hutnictwo szkła. Uogólniając – rozwijano wielkie socjalistyczne formy przemysłu, rolnictwa i usług uzdrowiskowych i turystycznych. Likwidacji uległa prywatna baza turystyczna i drobny przemysł zlokalizowany również we wsiach.

Rozwój prywatnych przedsiębiorstw, bazy turystycznej i uzdrowiskowej oraz usług był skutecznie blokowany przepisami i pozaprawnymi metodami działania. Kryzys lat 80 – tych dotknął przede wszystkim: przemysł wydobywczy, głównie górnictwo węglowe, włókienniczy, przetwarzający miejscowe surowce, elektromaszynowy, wielkotowarowy rolnictwa uprzemysłowionego, uzdrowisk- centralnie zarządzanych kompleksów.

Ponadto nastąpiło wyludnienie wsi górskich, spadek produkcji rolnej, upadek przemysłu przetwarzającego płody rolne (np. mleczarnie).

W końcu lat 90 – tych zauważalny jest rozwój przemysłu na bazie lub z udziałem kapitału zachodniego, prywatnych usług w zakresie handlu, gastronomii, zdrowia, turystyki oraz przemysłu wydobywczego materiałów budowlanych.

Share:

Author: admin